NRC-podcast Het Uur met Jesse Beentjes over testikels en mannelijkheid
In de categorie RoSa luistert bespreken we interessante podcasts over gender en/of feminisme die ons opvallen, die we warm aanbevelen of die we kritisch onder de loep nemen. Ditmaal luisterden we naar een aflevering van Het Uur, de interviewpodcast van de Nederlandse krant NRC. Presentator Pieter van der Wielen spreekt met journalist Jesse Beentjes over zijn ziektegeschiedenis en de vragen die dit opwierp - bij hem, maar niet in het minst ook bij zijn omgeving - over mannelijkheid. We luisteren aandachtig naar een boeiend gesprek tussen twee mannen over testikels, testosteron, masculiene cultuur en de vraag wat het betekent om een ‘echte’ man te zijn.
Jesse Beentjes kan (en wil) het inmiddels kort houden: hij verloor een testikel aan teelbalkanker. “Voel je je nu minder man?” vroeg de kapper hem rechtuit nadat hij zijn verhaal in het kort had verteld. Het is een directe, en volgens sommigen een ongevoelige vraag, maar het is vooral een vraag die Beentjes wel vaker gesteld kreeg na zijn operatie. In de kappersstoel had Beentjes simpelweg ‘nee’ geantwoord, maar het zette hem wel aan het denken. In de vraag of hij zich minder man voelde na zijn orchidectomie, huist namelijk de aanname dat hij zich voordien heel sterk verbonden voelde met het concept mannelijkheid en zich daarmee identificeerde. Maar wat betekent het om man te zijn? Wat maakt iemand een man? Deze overpeinzingen leidden tot het schrijven van een boek: Minderman, dat in 2024 uitkwam bij uitgeverij De Bezige Bij.
De ervaringen van Beentjes noopten hem om zijn journalistieke kwaliteiten in te zetten en definities van mannelijkheid vanop een afstand te beschouwen, dogmatische labels in vraag te stellen en de symbolische betekenis van teelballen te traceren tot in de Oudheid. In de podcastaflevering loodst Beentjes presentator Pieter van der Wielen en de luisteraar door deze filosofische en culturele geschiedenis van mannelijkheid en teelballen. Zo heeft Beentjes het over de fallische wending, of beter over hoe de cultstatus van testikels in de loop der jaren verschoof naar de penis en testosteron. Desalniettemin besluit Beentjes dat teelballen nog steeds van groot symbolisch belang blijken voor ons begrip van mannelijkheid, wat ook de culturele lading verklaart van het verliezen van een teelbal.
De auteur mijmert over cliché-aannames van man-zijn, over het verwerpen van normen en een niet te vatten queerness die hem vrijheid biedt. Verder evolueert het gesprek van chemische castratiebehandelingen om homo’s ‘te genezen’ en pedofielen ‘te beschermen van zichzelf’, over castraatzangers als begeerde lustobjecten tot bizarre trends zoals ‘testicle tanning’ en stierenballen eten om je ‘meer man’ te voelen. Andrew Tate en consorten die mannelijkheid voorstellen als controle en dominantie worden het vuur aan de schenen gelegd. Ook Poetin, Trump en Tucker Carlson krijgen het te verduren. Ook zij maken gretig gebruik van een binair wereldbeeld dat de natuurlijke realiteit teniet doet en simplistische tegenstellingen, waarin een zwakke, gedegenereerde vrouwelijkheid loodrecht tegenover een krachtige, na te streven mannelijkheid wordt geplaatst. Wat is dat toch met dit ascetisch, bijna stoïsch ideaal van mannelijkheid dat vandaag zo vurig wordt gepropageerd, in politieke retoriek en op sociale media? Wat als je, net zoals Beentjes, net wat minder ‘man’ en wat meer ‘mens’ probeert te zijn?
Presentatie Pieter van der Wielen | Redactie Mira Zeehandelaar | Mixage Audiochef | Muziek Rufus van Baardwijk | Foto Merlijn Doomernik
In de pers:
- Man zijn, wat betekent dat? “Als je cliché mannendingen wil doen, moet je dat vooral doen” (De Standaard+, 22/06/2024)
Meer weten?
- RoSa thema: Mannelijkheid
Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:
- Minderman / Jesse Beentjes, 2024 - RoSa-ex.nr.: 604 BEEN 2024
#RoSaluistert #podcast #mannelijkheid #cultuur #natuur #testosteron #teelballen #geschiedenis #politiek