hier komen promoties & acties

Lily Boeykens

Een grenzeloze feminist uit België die een cruciale rol vervulde in de nationale en internationale vrouwenbeweging tijdens de tweede feministische golf

Leven

Lily Boeykens wordt geboren op 21 maart 1930 in Dendermonde. Haar vader is gevangenisdirecteur, haar moeder huisvrouw. Als jonge vrouw wordt Lily Boeykens zich al bewust van de ongelijke behandeling van mannen en vrouwen. Boeykens is een goede student en wil verder studeren aan de universiteit, maar daar denken haar broers en haar moeder anders over. In die tijd, niet lang na de Tweede Wereldoorlog, was het dan ook bijzonder ongewoon dat vrouwen verder studeerden. Haar vader daarentegen is behoorlijk progressief en steunt zijn dochter in haar ambitie om verder te studeren. Boeykens wil arts worden en naar Afrika gaan, maar dat blijkt ook voor haar vader een brug te ver. Hij staat erop dat ze voor een rechtenstudie gaat en dat doet ze dan ook. In 1954 studeert ze af als doctor in de rechten aan de Rijksuniversiteit Gent.

In 1955 trekt Lily Boeykens samen met haar echtgenoot Constant Huygelen naar Belgisch-Congo en Rwanda. Als witte ambtenaarsvrouw mag Lily geen betaalde job uitoefenen. Ze verzet zich uit alle macht tegen die discriminatie, maar moet zich uiteindelijk gewonnen geven. Wanneer de opstand in Belgisch-Congo uitbreekt, keert de dan zwangere Lily terug naar België. Haar echtgenoot volgt niet veel later.

Terug in België stuit Lily Boeykens opnieuw op obstakels in haar zoektocht naar werk, ondanks haar diploma's. Niet alleen de tijdsgeest, maar ook het gebrek aan degelijk georganiseerde kinderopvang maken het vrouwen bijzonder moeilijk om aan werk te geraken. Wanneer ze in 1963 een uitzending hoort van de BRT over part-time werk, is dan ook bijzonder verontwaardigd over het gebrek aan aandacht voor de genderdimensie van part-time werk. Ze stuurt een boze brief, wat het tij doet keren voor Boeykens: ze wordt gecontacteerd door radiomaker Lea Martel met een jobvoorstel. Tot 1973 werkt Boeykens bij BRT. Die job combineert ze met het werk in haar eigen public relations bedrijf. Dat ze heeft opgericht nadat haar kandidatuur als Hoofd PR voor een Antwerpse elektriciteitsmaatschappij afgewezen is ten voordele van een man met minder capaciteiten dan zij.

Beroep: feminist

De jaren zestig zijn een vruchtbare periode voor de ontwikkeling van het feministische gedachtegoed. Lily Boeykens zet in deze periode haar eerste stappen in de vrouwenbeweging. In 1964 wordt ze lid van de Nationale Vrouwenraad. Door haar werk als reportagemaker komt Lily in contact met feministische acties. In 1966 gaan de arbeidsters van FN Herstal in staking tegen de loondiscriminatie. Lily Boeykens brengt als journalist verslag uit van de solidariteitsacties en betogingen. Al gauw slaat de vonk over. Ze sluit zich daarop aan bij het Pluralistische actiecomité Gelijk Loon voor Gelijk Werk (PAG)

In de prille jaren zeventig geeft Lily Boeykens mee de aanzet voor de tweede feministische golf in België. Wanneer ze ziet dat de emancipatiestrijd alle hulp kan gebruiken, geeft ze haar lucratieve carrière op en kiest ze volop voor feministisch engagement. PAG is een van de vrouwengroepen die mee aan de wieg staat van de nieuwe emancipatiegolf. Lily Boeykens is lid van PAG-Brugge en ook betrokken bij de oprichting van een lokale PAG-kern in Tervuren. Die vroege jaren zeventig zijn ook de tijd van de Dolle Mina's met hun opvallende, mediagenieke acties. Boeykens onderhoudt nauw contact met verschillende vrouwenorganisaties en feministische actiegroepen.

Toch vereenzelvigt zij zich niet volledig met alle feministen. Zo willen veel feministen aanvankelijk hun strijd alleen onder vrouwen voeren, terwijl Lily Boeykens ervan overtuigd is dat samenwerken met mannen de juiste weg is om structurele veranderingen en een mentaliteitswijziging door te drukken. Ze vindt dat ook mannen geëmancipeerd moeten worden en baat hebben bij feminisme.

Nederlandstalige Vrouwenraad

De vroege jaren zeventig betekenen een omwenteling voor de overwegend Franstalige Nationale Vrouwenraad. In 1972 sticht Lily Boeykens op vraag van Georgette De Wit en Françoise Desguin de Nederlandstalige Vrouwenraad, die tot vandaag actief is. Boeykens is zeventien jaar voorzitter, tot 1992, met een onderbreking van vier jaar waarin ze een master in International Law behaalt. Met een team hoogopgeleide vrouwen zorgt Boeykens voor een ware verjongingskuur in de burgerlijke Vrouwenraad.

Boeykens is een belangrijk spilfiguur in de vrouwenbeweging en staat gekend als een ware pitbull als het erop aankomt om subsidies of financiële steun af te bedelen voor studiedagen, congressen en andere projecten, zoals de Nationale Vrouwendag.

De eerste Nationale Vrouwendag

Lily Boeykens is zowel inhoudelijk als financieel en praktisch de drijvende kracht achter de eerste Nationale Vrouwendag, die plaatsvindt op 11 november 1972 in Brussel. Dit is een eerste realisatie van het pas opgerichte Vrouwen Overleg Komitee (VOK), vandaag gekend als Furia. Een aantal Vlaamse feministen bundelden begin 1972 hun krachten over zuilen en partijgrenzen heen en richten het Vrouwen Overleg Komitee op, een progressieve en pluralistische vereniging waarvan Lily Boeykens een spilfiguur is. Boeykens heeft dat jaar een bezoek georganiseerd aan de Journées de dénonciation des crimes commis contre la femme in Parijs. Dat bezoek inspireert de delegatieleden voor het organiseren van een eigen Nationale Vrouwendag. Het wordt een immens succes. Bekende feministen als Simone de Beauvoir en Germaine Greer zijn keynote sprekers en de centrale publiekstrekkers. Sindsdien organiseert het VOK, vandaag Furia, elk jaar opnieuw een Nationale Vrouwendag op 11 november.

Internationale carrière

Lily Boeykens, die de internationale evoluties nauwgezet volgt, hecht veel waarde aan samenwerking over de grenzen heen. Vanaf begin jaren zeventig heeft zij uitgebreide contacten met vrouwen en vrouwenbewegingen wereldwijd.

Dankzij haar internationale netwerk zorgt Lily Boeykens in 1973 ervoor dat er een Belgische delegatie aanwezig is op de International Feminist Planning Conference in de Verenigde Staten. Deze geldt als de eerste internationale feministische conferentie sinds de heropleving van het feminisme eind jaren zestig.

In 1976 zet ze haar schouders onder de organisatie van het Internationaal Tribunaal van Misdaden tegen Vrouwen dat in Brussel plaatsvindt. Ruim tweeduizend vrouwen uit veertig landen wonen het Tribunaal bij. In vele landen, ook België, is het Tribunaal de aanleiding voor het oprichten van vluchthuizen voor vrouwen die slachtoffer werden van geweld en misbruik.

In 1981 wordt Boeykens lid van de Internationale Vrouwenraad (IVR) en klimt ze snel op. In 1988 wordt ze tot voorzitter verkozen, een functie die ze twee mandaten lang uitoefent tot in 1994. Net als bij de Nederlandstalige Vrouwenraad zorgt Lily Boeykens ook bij de Internationale Vrouwenraad voor vernieuwing en verjonging. Voor oeverloze palavers is er onder Boeykens' leiding geen plaats meer, voortaan worden er spijkers met koppen geslagen. Na haar terugtreden als voorzitter werkt ze als ere-voorzitter aan projecten ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes, tegen huiselijk geweld en vrouwenhandel. Op de IVR-conferentie Geweld in het Gezin van oktober 1994 benadrukt ze dat veel vrouwen het geweld verdragen vanwege hun ongelijke positie in de maatschappij en het feit dat ze geen alternatieven hebben:

"Vaak zitten slachtoffers gevangen in een vicieuze cirkel van economische afhankelijkheid, onwetendheid over hun wettelijke rechten, wantrouwen tegenover advocaten en politie, angst voor hun kinderen, schaamte, gebrek aan zelfvertrouwen en sociale druk." Lily Boeykens

Van 1999 tot 2001 is ze bovendien voorzitter van de Europese Vrouwenraad (EVR). Lily Boeykens wordt ook gevraagd door organisaties buiten de vrouwenbeweging, zoals de Koning Boudewijnstichting en het Humanistisch Verbond. Ook binnen die verenigingen richt ze zich op de strijd voor gelijkberechtiging van vrouwen en mannen.

Verenigde Naties

Sinds het begin van de jaren zeventig is Lily Boeykens betrokken bij het emancipatiebeleid van de VN. Ze is stichtend voorzitter van het Belgische UNIFEM-comité en werkt mee aan de invulling van het Jaar van de Vrouw (1975) en van het Decennium van de vrouw (1976-1985). Ze neemt deel aan diverse commissies in België, zoals het Nationaal Comité voor het Internationaal Jaar van de Vrouw en de Consultatieve Commissie voor de Status van de Vrouw.

Lily Boeykens is van nabij betrokken bij de voorbereiding van de VN-Wereldvrouwenconferenties in Kopenhagen (1980), Nairobi (1985) en Peking (1995). In het kielzog van de VN-conferenties worden wereldwijd tal van vrouwencommissies en -organisaties opgericht, en wordt er over de grenzen heen informatie uitgewisseld over de situatie van de vrouw. De conferenties zorgen voor een stroomversnelling, waardoor de internationale vrouwenbeweging belangrijke verbeteringen kan doordrukken in de positie van vrouwen over de hele wereld.

Lily Boeykens draagt bij aan de realisatie van het baanbrekende VN-Verdrag inzake de Uitbanning van alle Vormen van Discriminatie van de Vrouw (gekend als CEDAW) en zorgt er mee voor dat België het historische verdrag ratificeert. Later werkt ze mee aan het Facultatief Protocol (1999) bij het Vrouwenverdrag als Belgisch vertegenwoordiger in de VN-Commissie voor de Status van de Vrouw (1995-1999).

De tijdsgeest en haar kortstondige verblijf in de Belgische kolonies hebben bovendien hun stempel gedrukt op haar kijk naar de wereld. Boeykens zag haar droom om vrouwen in lage inkomenslanden vooruit te helpen nooit echt opgeborgen. In het begin van de jaren tachtig richt ze daartoe het Fonds van Vrijwillige Bijdragen aan het Decennium van de VN voor de Vrouw op. Dit fonds wordt in 1985 omgedoopt tot het Belgische UNIFEM-comité.

Prijzen en erkenning

In 1995 ontvangt Lily Boeykens de Marie Popelin-prijs, de meest prestigieuze prijs binnen de Vlaamse vrouwenbeweging en een beloning voor haar onvermoeibare strijd en niet aflatende inzet voor vrouwenrechten in eigen land en op het internationale forum. In 2004 wordt ze gedecoreerd tot Groot-Officier in de Leopoldsorde, de hoogste Belgische onderscheiding. Ter gelegenheid van Internationale vrouwendag in 2009 geeft de Belgische Post een postzegel uit met haar portret. Er worden straten naar haar vernoemd in Gent, Houthalen en in Huldenberg waar ze veertig jaar heeft gewoond.

Lily Boeykens overlijdt in Antwerpen op dinsdag 22 november 2005. Ze werd 75 jaar. Toen bij haar de eerste symptomen van de ziekte van Alzheimer werden vastgesteld, regelde ze haar eigen afscheid en koos ze voor euthanasie.

Een groot deel van haar rijke privé-archief schenkt ze aan RoSa. Op basis van deze archiefschenking, aangevuld met interviews met Lily Boeykens en Georgette De Wit, publiceert RoSa in 2004 een biografie, geschreven door de historici Veerle Ceulemans en Annemie Vanthienen. Het archief wordt tot vandaag bewaard en is raadpleegbaar bij AVG-Carhif.


Meer lezen?

Aanraders in de RoSa-bibliotheek: