Tarana Burke

Leven en werk

Tarana Burke wordt geboren in The Bronx in New York op 12 september 1973. Al op haar zestiende zet ze zich in als activist en organisator in haar wijk. Ze organiseert protesten tegen economische ongelijkheid en racisme. Na het afronden van haar studies aan de Auburn State University, verhuist ze naar Selma in de staat Alabama. Daar werkt ze voor de 21st Century Youth Leadership Movement, waar ze jonge mensen opleidt voor leiderschapsposities. Voor het National Voting Rights Museum & Institute organiseert ze de herdenking van de drie protestmarsen die in 1965 in Selma plaatsvonden voor stemrecht voor zwarte Amerikanen. Ook is ze directeur van het Black Belt Art and Cultural Center.

Bron foto: MIT Media Lab, CC BY 2.0, via WikiCommons

Burke wordt in haar jeugd verkracht en seksueel misbruikt, ervaringen die ertoe leiden dat ze andere slachtoffers van seksueel geweld wil bijstaan. In 2003 richt ze daarom de non-profitorganisatie Just Be Inc. op. De organisatie biedt programma’s en workshops aan om ondersteuning te bieden aan meisjes van twaalf tot achttien jaar die slachtoffer zijn van seksueel geweld. Als onderdeel van haar werk start Burke de metoo-campagne, om jonge vrouwen van kleur op te leiden in slachtofferhulp. 

In 2008 verhuist Burke naar Philadelphia, waar ze werkt bij Art Sanctuary Philadelphia.In 2014 is Burke als adviseur betrokken bij de Oscarwinnende film Selma, over Martin Luther King en de burgerrechtenprotesten in 1965 tegen racisme en voor het stemrecht van de zwart Amerikaanse bevolking.

Burke is vandaag de directeur Girls for Gender Equity in Brooklyn in New York, een intergenerationele non-profitorganisatie die lokale gemeenschappen versterkt door het creëren van kansen voor jonge vrouwen en meisjes om zelf hun toekomst te bepalen. Ze woont in New York en heeft een dochter.

#MeToo

Wanneer Burke in 1996 aan de slag is als jeugdwerker, vertrouwt Heaven, een jong meisje uit Alabama, Burke toe dat haar stiefvader haar misbruikt. Het brengt bij Burke herinneringen naar boven aan het misbruik dat ze zelf meemaakte. “Ik viel haar in de rede, in het midden van haar verhaal. Ik zei tegen haar dat ze naar een echte vertrouwenspersoon moest gaan. Dat ik haar zou brengen”, schrijft Burke op haar website.

“Ik zag hoe ze schrok. Hoe ze haar geheimen weer terug stopte naar een verborgen plek. Ik zag hoe ze haar masker weer opzette en weer helemaal alleen de wereld in ging en ik kon niet eens fluisteren... me too.”

Tien jaar later besluit Burke iets concreet toe doen met die gedachte. Ze creëert een pagina op sociale mediaplatform MySpace onder de naam Me Too. Slachtoffers en overlevers van seksueel geweld, vooral uit achtergestelde wijken, kunnen er hun verhalen delen en ervaren dat ze niet alleen zijn, dat het probleem niet aan hen ligt maar structureel is.  

Ook organiseert Burke onder de noemer MeToo bijeenkomsten en workshops rond het verwerken van seksueel misbruik. Duizenden nemen deel.

In 2017 beschuldigen verschillende actrices de vermaarde Hollywoodproducer Harvey Weinstein, van het bekende filmproductiebedrijf Miramax, van seksuele intimidatie en verkrachting. Actrice Alyssa Milano roept lotgenoten op via Twitter hun ervaringen te delen om de grootschaligheid van het probleem bloot te leggen.

De stormloop aan reacties had niemand kunnen verwachten. Miljoenen mensen reageren met de woorden “me too”, soms vergezeld van een getuigenis waarin ze meer vertellen over hun ervaringen met seksuele intimidatie en seksueel geweld. Wereldwijd barsten discussies over seksueel geweld los en wordt een cultuur van grensoverschrijdend gedrag in vele sectoren aan de kaak gesteld.

De beweging die al jaren eerder door Burke gestart is, wordt zelden genoemd, waardoor het lijkt alsof Alyssa Milano de uitdrukking bedacht heeft. Daarmee veegt de stem van een witte, bekende actrice niet alleen het werk van Tarana Burke, maar ook de duizenden ervaringen van vrouwen van kleur die betrokken waren bij Burke’s evenementen onder de mat.

Wanneer Milano hierop wordt gewezen, trekt ze opnieuw naar Twitter om erkenning te geven aan de #MeToo-beweging die Tarana Burke al jaren eerder is gestart: “I was just made aware of an earlier #MeToo movement, and the origin story is equal parts heartbreaking and inspiring”.

Tarana Burke en haar werk worden vervolgens opgepikt in reguliere media en waarmee ze wereldwijde bekendheid verwerft als de geestelijke moeder en een van de leidende figuren van de #MeToo-beweging. Burke benadrukt dat #MeToo meer is dan een hashtag, maar een transnationale beweging die voor structurele verandering zorgt, waarin niet alleen beroemde witte Hollywoodactrices gehoord worden, maar vooral ook de onbekende zwarte meisjes en vrouwen met wie Burke al jaren werkt.

Als activist en veelgevraagde spreker blijft Burke het probleem van seksueel grensoverschrijdend gedrag wereldwijd op de kaart zetten en zet ze zich in voor het verstevigen van de transnationale en inclusieve #MeToo-beweging.

Prijzen en erkenning

In 2017 roept het Amerikaanse weekblad Time The Silence Breakers, die onder #MeToo hun verhaal over seksueel grensoverschrijdend gedrag delen, uit tot Persoon van het Jaar.

In 2018 ontvangt Burke de Prize for Courage van The Ridenhour Prizes, die wordt toegekend aan personen die blijk geven van moedige verdediging van het openbaar belang en zich gepassioneerde inzet voor sociale rechtvaardigheid.

Ook in 2018 krijgt Tarana Burke de Disobedience Award van MIT Media Lab

Bron foto: MIT Media Lab, CC BY 2.0, via WikiCommons

In de pers:

• Me Too founder Tarana Burke: Movement is not over (BBC News, 09/07/2020)
• Hoe een stil 'me too' in 20 jaar uitgroeide tot krachtig #MeToo (NOS, 06/12/2017)
• The Woman Who Created #MeToo Long Before Hashtags (The New York Times, 20/10/2017)
• Meet the Woman Who Started #MeToo 10 Years Ago (Time, 19/10/2017)

Meer lezen?

• RoSa thema: Seksueel geweld
• RoSa thema: Vierde feministische golf
• RoSa kijkt: Tarana Burke – “Me Too is a movement, not a moment”
• Wat is #MeToo? (WAT WAT)
• Officiële website van vzw Zijn – in beweging tegen geweld
• Seksueelgeweld.be (Vlaamse Overheid)

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• Making spaces safer: a guide to giving harassment the boot wherever you work, play and gather / Shawna Potter, 2019 - RoSa-ex.nr.: EI a/236
• Not that bad: dispatches from rape culture / Roxane Gay, 2018 - RoSa-ex.nr.: FIII a/268
• The sexualization of girls and girlhood: causes, consequences, and resistance / Eileen L. Zurbriggen en Tomi-Ann Roberts, 2013 - RoSa-ex.nr.: B d/30
• Handbook on sexual violence / Jennifer M. Brown en Sandra L. Walklate, 2012 - RoSa-ex.nr.: M/442
• Surviving sexual violence: a guide to recovery and empowerment / Thema Bryant-Davis, 2011 - RoSa-ex.nr.: C f/403