Ann Bancroft
Avonturier, activiste en eerste vrouw die beide poolkappen doorkruist
Activiste en poolreiziger Ann Bancroft (1955-) is de eerste vrouw die beide poolkappen doorkruist. Maar dat is lang niet het enige waarvoor men haar herinnert. Bancroft zet zich met de Ann Bancroft Foundation onder meer in voor de emancipatie van jonge meisjes. Ook het vergroten van hun opties en kansen voor de toekomst staat centraal. Daarnaast zet Ann Bancroft zich als activiste in voor een duurzamere toekomst met een groter besef van het belang en de kostbaarheid van drinkwater. Als openlijk lesbische vrouw uit ze ook haar ongenoegen met de vaak beperkte rechten van holebi's. Maar first and foremost is ze een vrouw die er van houdt om op expeditie te gaan.
Op expeditie in teken van duurzaam waterbeheer
2013 was het Internationaal Jaar van de Samenwerking inzake Water. Aan alle VN-landen werd gevraagd om acties op touw te zetten met als voornaamste doelstellingen: de voordelen en de uitdagingen van samenwerking op het gebied van water uitleggen en promoten, de kennis over dergelijke samenwerking bevorderen, het stimuleren van acties en het aangaan van partnerschappen en bevordering van de dialoog.
Om dit alles extra onder de aandacht te brengen, werd in november 2013 een bijzondere actie gepland: een Zuidpoolexpeditie met een volledig vrouwelijk team. In totaal zouden zes deelnemers in 80 dagen 800 mijl afleggen. Afkomstig van verschillende continenten wilden ze de problemen rond water & milieu aankaarten. Het was de bedoeling zo veel mogelijk media-aandacht te genereren, in de hoop een steeds groter wordende groep van mensen te overtuigen van het belang van een duurzaam waterbeheer.
Door omstandigheden kon deze tocht niet doorgaan en werd een alternatief plan bedacht. Een paar jaar later maakt het team een zestigdaagse tocht langs de Ganges. De tocht is de eerste zogenaamde Source to Sea Access Water expedition op de Ganges rivier. De expeditie, die onderdeel uitmaakt van de Access Water Initiative Series, wordt geleid door Ann Bancroft. Die laatste is op het gebied van extreme, koude en barre omstandigheden niet aan haar proefstuk toe.
Een eerste maal op de Zuidpool
In 1993 leidt Ann Bancroft een 4-koppig vrouwenteam, dat met ski’s de Zuidpool bereikt. Deze prestatie is een 'eerste'. Het is niet de eerste keer dat vrouwen zulk een krachttoer proberen, maar wel dat ze deze tot een goed einde brengen.
Zelf neemt Bancroft in de jaren tachtig al deel aan een expeditie op de Noordpool (1986) en doorkruist ze ook andere door-winter-geteisterde gebieden, zoals Groenland. In 2001 reist ze als eerste – samen met Liv Arnesen – doorheen Antarctica, op ski’s. In 2007 bereizen beide vrouwen de Arctische Oceaan om aandacht te vragen voor de klimaatopwarming. Die tocht moeten ze helaas voor het eindpunt afbreken. Bancroft en Arnesen blijken een goed team, ook voor de tocht langs de Ganges en daaropvolgende projecten werken beide vrouwen samen.
Het overkomt Ann Bancroft wel vaker dat ze voor de moeilijke beslissing staat om een expeditie stop te zetten. De extreme weersomstandigheden in de poolgebieden zijn dan ook levensgevaarlijk en men moet in staat zijn om een heleboel zaken goed af te wegen.
De vrije natuur als alternatief
Ann Bancroft wordt geboren op 29 september 1955 en groeit op in de Amerikaanse staat Minnesota, waar de inwoners gewend zijn aan barre weersomstandigheden. Reeds op jonge leeftijd maakt ze kennis met het buitenleven, trekking en hoe stand te houden in het gure klimaat. Doordat ze aan dyslexie lijdt, heeft ze veel moeite om haar medeleerlingen bij te houden, ondanks de extra begeleiding die ze krijgt. Daarover zegt ze later echter het volgende:
“Voor iemand die moeite had op school zoals ik, was de vrije natuur een perfecte plaats om me thuis te voelen en in staat te zijn mezelf uit te drukken.”
Bancroft besluit daarom om atlete te worden. Intussen blijft ze zwoegen om haar leerhandicap te overwinnen. Dat is niet eenvoudig aangezien er in de VS van de jaren zestig nog geen speciaal onderwijs voor bestaat. Naarmate haar studie vordert, trachten sommige leerkrachten haar te overtuigen meer tijd met boeken door te brengen en haar sportieve activiteiten stop te zetten. Dit weigert Bancroft echter halsstarrig omdat ze haar sportieve ervaringen minstens even belangrijk vindt als kunnen presteren in de klas. Ze beëindigt uiteindelijk haar middelbare opleiding, waarna ze de kans krijgt om een universitaire opleiding tot leerkracht lichamelijke opvoeding te volgen. Ze specialiseert zich hierbij in het werken met leerlingen met een fysieke en/of mentale beperking.
Ann Bancroft Foundation
Bancroft's eigen moeizame schoolcarrière wordt voor haar een belangrijk element in haar professionele keuzes. Later besluit ze zich onophoudelijk in te zetten voor kinderen met leermoeilijkheden. Momenteel bestaat er de Ann Bancroft Foundation. Die houdt zich bezig met het stimuleren en sponsoren van de jeugd, vooral meisjes. Emancipatie en het vergroten van kansen staat centraal. Via de ABF worden speciale studiebeurzen voorzien voor zij die op zoek zijn naar een bijzondere ervaring en waardoor ze kunnen werken aan hun zelfbeeld. Ze reiken ook sport- en fitnessbeurzen uit voor meisjes die anders weinig kansen krijgen.
Eerste professionele stappen naar de polen
Tot 1986 geeft Ann Bancroft les in lichamelijke opvoeding en organiseert ze trainingen in overlevingstechnieken. Wanneer ze de kans krijgt om deel te nemen aan de Will Steger International North Pole Expedition, twijfelt ze niet en stopt met lesgeven. Ze neemt als enige vrouw deel aan een verder uit zeven mannen bestaande expeditie. Ze volbrengen de tocht met sledehonden in 56 dagen. In 1992 is het opnieuw zover voor Bancroft. Ze mag optreden als expeditieleider van de eerste oost-west kruising van Groenland.
Bancroft heeft de smaak van de poolexpedities te pakken. Zeven jaar na die WS International North Pole Expedition zal ze aan het hoofd staan van haar eigen vrouwenexpeditie, ditmaal aan de andere kant van de wereld: Antarctica. Het gaat om de eerste volledig uit vrouwen bestaande expeditie naar de Zuidpool.
Het blijkt heel moeilijk om fondsen bijeen te krijgen voor dit project (dixit Bancroft: “omdat we vrouwen zijn!”). Wat Ann Bancroft zelf bijzonder kenmerkend vindt, is dat het expeditieteam veel morele en geldelijke steun ontvangt van andere vrouwen. Het is dankzij de grassroots women’s movement dat het team er uiteindelijk in slaagt voldoende budget bijeen te krijgen om over een expeditie te kunnen spreken. Het totaal verzamelde bedrag blijkt toch nog te weinig. Bancroft ziet zich nadien dan ook nog vele jaren verplicht om een hoge financiële schuld af te betalen (o.a. via nieuwe fondsenwervingen). Ze noemt het later typisch vrouwelijk, om “véél te doen met weinig”.
Het voortouw, als expeditieleider, maar ook als activiste
Wat ze ook als typisch vrouwelijk beschouwt, zijn de doelstellingen van haar expeditie: vriendschap en plezier beleven tijdens het doorkruisen van de Zuidpool. Het wordt een spannende tocht, te meer omdat het expeditieteam tien dagen vertraging oploopt. Deze vertraging maakt het moeilijk om hun doel tijdig te bereiken. De Zuidpool halen lukt, maar op tijd aan het ‘pick up-point’ geraken blijkt veel moeilijker. Bij dat laatste zit namelijk een financieel addertje onder het gras (of de sneeuw?): als ze er niet in slagen tijdig aan de andere kant van het continent te geraken, zullen ze zich verplicht zien om alsnog speciaal opgepikt te worden, wat de kosten van de expeditie enorm de hoogte in zou jagen. Daarom wordt uiteindelijk besloten om af te zien van het doorkruisen van het continent en zich te beperken tot een tocht tot aan de Zuidpool. Die pool wordt door het expeditieteam bereikt middenin de Antarctische ‘zomer’, op 14 januari 1993.
Tussen de expedities door blijft Ann Bancroft zich als activiste inzetten, zowel met haar stichting voor kansarme jongeren, maar ook als lesbische vrouw: zo heeft ze zich al meermaals uitgesproken voor het wegwerken van de beperkingen in de wetgeving inzake het homohuwelijk en samenwonende holebi’s. Ann Bancroft maakt dan ook terecht deel uit van de Amerikaanse National Women’s Hall of Fame. In 2011 wordt ze daarnaast genoemd als één van belangrijkste poolreizigers in de geschiedenis. En het zit er voor haar nog niet op.
Zeven continenten in tien jaar
Na haar zestigdaagse expeditie langs de Ganges, kondigt Ann Bancroft een reeks van vervolgexpedities aan voor de komende jaren, telkens met het thema 'Acces to water' als centrale focus. Zeven continenten in tien jaar, dat is het doel. Het initiatief is bedoeld om kinderen aan te moedigen hun waterwegen te beschermen.
Bancroft is van plan om in de herfst van 2018 de Mississippi-rivier af te varen met haar trouwe expeditiepartner Liv Arnesen en een aantal andere vrouwelijke avonturiers. Ook voor de volgende expedities plant ze samen met Arnesen en telkens een x-aantal vrouwelijke enthousiastelingen een expeditieteam samen te stellen. Toekomstige reizen staan gepland in Afrika in 2019, Oceanië in 2021, Zuid-Amerika in 2023, Europa in 2025, en Antarctica in 2027. Tijdens de expedities zal ook steeds aandacht worden besteed aan zogenaamde outreach programmes voor kinderen. Water is kostbaar, water is schaars en vaak onvoldoende toegankelijk. Indien we naar een duurzame toekomst streven moet onze kennis over water vergroot worden.
Aanraders uit de RoSa-bibliotheek
- Ahead of their time: a biographical dictionary of risk-taking women / Joyce Duncan, 2002 - RoSa ex.nr.: W2/58
- Women in the Antarctic / Esther D. Rothblum (e.a.), 1998 - RoSa ex.nr.: N/23