Boekentips over de genderdatakloof
Elke editie van de Uitgelezen zet een vijftiental, al dan niet nieuwe, boeken uit onze collectie in de kijker. De herfsteditie van 2023 staat in het licht van de genderdatakloof. Hieronder lees je onze korte besprekingen van een selectie boeken over dit belangrijke, feministische topic.
Anushay Hossain
The Pain Gap: How Sexism and Racism in Healthcare Kill Women
Simon Element, 2021. 279 p.
RoSa-ex.nr.: S/749
Geboren in Bangladesh, waar de cijfers van moedersterfte alarmerend hoog zijn, prees Anushay Hossain zichzelf gelukkig dat ze zou bevallen in de VS, het rijkste land ter wereld. What could possibly go wrong? Heel wat, zo blijkt. Hossain dreigde na dertig uur het leven te laten in het kraambed. De traumatiserende ervaring noopt haar om haar ervaring, en die van talrijke andere vrouwen in de VS, te onderzoeken. The Pain Gap ontrafelt de systematische aard van hun trauma’s en legt aan de hand van onderzoek en statistiek het seksisme en racisme in de Amerikaanse gezondheidszorg bloot.
Kathryn H. Anthony
Defined by Design: The Surprising Power of Hidden Gender, Age, and Body Bias in Everyday Products and Places
Prometheus, 2017. 320 p.
RoSa-ex.nr.: FI a/305
Waarin schuilen de (verborgen) vooroordelen in producten en openbare ruimtes precies? In dit boek legt Kathryn H. Anthony het uit. Zo vindt ze onder andere gender bias terug in sommige kleding, zitplaatsen op het openbaar vervoer, kinderspeelgoed, werkplekken, ziekenhuizen, openbare toiletten en buurtindelingen. Volgens Anthony is het tijd om die ongelijkheden aan te pakken. In dit boek leren lezers hoe ze die producten en plaatsen kunnen herkennen, en hoe er werk gemaakt kan worden van inclusieve ontwerpen.
Barbara Ehrenreich & Deirdre English
Fragiles ou contagieuses : le pouvoir médical et le corps des femmes
Cambourakis, 2016. 147 p.
RoSa-ex.nr.: C a/685
Deze Franstalige vertaling van Complaints and Disorders: The Sexual Politics of Sickness, het tweede boek van Ehrenreich en English dat medisch seksisme aanklaagt, leest als een brandbrief aan de geneeskunde die de auteurs beschouwen als één van de krachtigste ideologieën van vrouwenonderdrukking doorheen de geschiedenis. Volgens Ehrenreich en English is de moderne geneeskunde zoals deze ontstond in de negentiende eeuw gedomineerd door verschillende denkbeelden over vrouwen naargelang hun sociale klasse. Waar medici vrouwen van gegoede klassen als ‘fragiel’ en ‘hysterisch’ bestempelen, worden de lichamen van vrouwen van de werkende klasse gezien als ‘veerkrachtig’ en ‘besmettelijk’. De auteurs beschouwen de deconstructie van dit discours als de voorwaarde om het emancipatorisch ideaal van de geneeskunde te verwezenlijken: het absolute zelfbeschikkingsrecht van de vrouw over haar lichaam.
Jennifer Nelson
More Than Medicine: A History of the Feminist Women's Health Movement
NYU Press, 2015. 265 p.
RoSa-ex.nr.: C m/82
Dit Engelstalig boek beschrijft de impact van de feministische beweging in de jaren 60 en 70 op de gezondheidszorg in de Verenigde Staten. De ‘women’s health movement’ trachtte genderstereotypen en seksediscriminatie aan te kaarten binnen medische contexten. Dit boek brengt de geschiedenis van de women’s health movement in kaart en zoomt specifiek in op reproductieve rechten.
Kern Leslie
Feminist City: Claiming Space in a Man-Made World
Verso Books, 2020. 204 p.
RoSa-ex.nr.: FI a/547
In Feminist City stelt Leslie Kern zich voor hoe een metropool voor (werkende) vrouwen eruit zou zien. Aan de hand van geschiedenis, persoonlijke ervaringen en populaire cultuur belicht Kern wat in het volle zicht verborgen blijft: de sociale ongelijkheden die in onze steden, huizen en buurten zijn ingebouwd. Kern kijkt ook naar de toekomst en stelt zich voor hoe een feministische stad eruit zou zien. Daar ziet ze bijvoorbeeld vervoersystemen met ruimte voor rolstoelgebruikers en ouders met kinderwagens, een openbare ruimte met voldoende toiletten, en een plek waar vrouwen kunnen lopen zonder lastiggevallen te worden.
Kamala Marius & Yves Raibaud
Genre et construction de la géographie
Maison des Sciences de l'Homme d'Aquitaine, 2013. 238 p.
RoSa-ex.nr.: FII p/663
Hoe kunnen genderstudies bijdragen aan het in vraag stellen van de manier waarop we de publieke ruimte vormgeven? Om de (potentiële) kruisbestuiving tussen beide disciplines in kaart te brengen, bundelt Genre et construction de la géographie zestien bijdragen in het Frans en het Engels op het snijvlak van sociale geografie en genderstudies. De bijdragen breken een lans voor het laten varen van de simplistische opdeling tussen mannen en vrouwen en roept geografen daarentegen op om alle vormen van ruimtelijke en sociale onderdrukking te onderzoeken die het resultaat zijn van patriarchaal en heteronormatief denken, in bijzonder op homoseksuele mannen en vrouwen en transgender personen.
Meredith Broussard
More Than A Glitch. Confronting Race, Gender, and Ability Bias in Tech
MIT Press, 2023. 248 p.
RoSa-ex.nr.: GI f/9
Wanneer technologie systematisch sociale ongelijkheid creëert en vergroot, is er meer aan de hand dan een kleine storing (‘more than a glitch’); dan kunnen we niet anders dan vaststellen dat racisme, seksisme en ableisme gecodeerd zijn in de algoritmen en systemen waarop onze moderne samenleving draait. Datawetenschapper Meredith Broussard neemt de oorzaak-gevolgrelatie onder de loep en neemt lezers mee in de wondere wereld van AI, computerwetenschappen en digitale diagnostiek. Neutrale tech bestaan niet, zo concludeert ze, maar betere tech is niet te veel gevraagd. De auteur breekt een lans voor accountability en pleit ervoor om onze digitale systemen radicaal te herdenken.
Sara Wachter-Boettcher
Technically Wrong: Sexist Apps, Biased Algorithms, and Other Threats of Toxic Tech
W. W. Norton & Company, 2020. 232 p.
RoSa-ex.nr.: FI a/621
Online shoppen, het digitaal zoeken van een hondenuitlater en gezondheids- en datingsapps: technologie is ingebed in het dagelijks leven. Toch denken we zelden na over de ontwikkeling van deze technologie, ethische kwesties die opduiken bij de ontwikkeling en eventuele onderliggende vooroordelen. Het boek Technically Wrong: Sexist Apps, Biased Algorithms, and Other Threats of Toxic Tech is een eye-opener die je inzicht geeft in de onderliggende vooroordelen en ethische blunders die je nadien niet meer kan ontzien.
Catherine D'Ignazio & Lauren F. Klein
Data Feminism
MIT Press, 2023. 328 p.
RoSa-ex.nr.: FII a/1267
Datawetenschap, die gebaseerd is op statistieken, kan een vorm van macht zijn: ze heeft invloed op beslissingen van onder andere beleidsmakers. Volgens D’Ignazio en Klein is het daarom belangrijk om stil te staan bij wie er achter die wetenschap zit en voor wie ze wordt uitgevoerd. Daarom presenteren de auteurs een nieuwe manier van denken over datawetenschap, gebaseerd op intersectioneel feminisme. Data Feminism biedt strategieën voor datawetenschappers die willen leren hoe feminisme hen kan helpen om te werken aan rechtvaardigheid, en voor feministen die hun inspanningen willen richten op het groeiende gebied van datawetenschap.
Safiya Umoja Noble
Algorithms of Oppression. How Search Engines Reinforce Racism
NYU Press, 2020. 229 p.
RoSa-ex.nr.: binnenkort beschikbaar
Safiya Umoja Noble voertt een kritische analyse uit van internetzoekmachines zoals Google. De auteur beargumenteert dat seksisme en racisme ook hun weg vinden in deze zoekmachines en zorgen voor data discriminatie. Die is voornamelijk nadelig voor vrouwen en meer in het bijzonder vrouwen van kleur. Gezien het veelvuldig gebruik van deze zoekmachines - die racisme en seksisme creëren, in stand houden en verspreiden - kaart ze de urgentie hiervan aan.
Alexander Monea
The Digital Closet. How the Internet Became Straight
MIT Press, 2023. 280p.
RoSa-ex.nr.: GI f/10
Het internet is hetero(normatief), zo luidt de stelling die Alexander Monea in dit boek naar voren schuift. Het internet is hetero(normatief) door alles te onderdrukken wat niet hetero is. Het systeem duwt LGBTQIA+-content in de marges waardoor die vaak onzichtbaar wordt. Dit gebeurt door algoritmen, geautomatiseerde en menselijke inhoudsmoderatie, kromgetrokken trefwoorden en andere digitale strategieën. Aan de basis hiervan ligt, volgens de auteur, ook deels de zogenaamde ‘war on porn’. Deze digitale oorlog heeft geleid tot overregulering van seksuele inhoud, wat dan weer heeft geresulteerd in de censuur van veel niet-pornografische inhoud, waaronder materiaal over seksuele voorlichting en LGBTQ+-activisme.
Yolande Strengers & Jenny Kennedy
The Smart Wife. Why Siri, Alexa, and Other Smart Home Devices Need a Feminist Reboot
MIT Press, 2021. 320 p.
RoSa-ex.nr.: GI f/8
Huishoudelijke taken en dienstverlening worden stereotiep vaak toegewezen aan vrouwen. Met de komst van robots en AI is er een verschuiving op te merken van mens naar technologie. Welkom in de wereld van vrouwelijke AI, robotica en slimme technologische apparaten die meer en meer (stereotiep vrouwelijke) huishoudelijke verantwoordelijkheden opnemen - vergezeld van een vrouwenstem - en het dagelijks leven eenvoudiger maken. De auteurs, Strengers en Kennedy, argumenteren echter dat de komst van deze apparatuur gendergelijkheid tegenwerkt: ze werpen immers geen kritisch licht op maatschappelijke genderstereotypen, noch zorgen ze voor een verschuiving in genderdynamieken.
Patrick Keilty
Queer Data Studies
University of Washington Press, 2023. 280 p.
RoSa-ex.nr.: binnenkort beschikbaar
Onze online data worden massaal verzameld en verkocht door technologiebedrijven. Huidige discoursen omtrent dataverzameling worden gedomineerd door twee kampen: pro en contra. In dit edited volume bundelen professoren, onderzoekers en kunstenaars uit verschillende vakgebieden hun expertise over queerness en data. Zonder een zwart-witbeeld te schetsen benaderen ze datain een klimaat van anti-queer beleidsplannen van technologiebedrijven, verregaande veiligheidscontroles aan luchthavens, politiegeweld op queer personen en mensen van kleur, digital surveillance bij grenscontroles en massacirculatie van digitale medische dossiers. Hun prioriteit? De belangen en de veiligheid van queer en trans personen waarborgen. Patrick Keilty is hoofddocent aan de faculteit Informatica en het Cinema Studies Institute aan de University of Toronto.
Matrix Book Group
Making Space: Women and the Man-Made Environment
Verso Books, 2022. 145 p.
RoSa-ex.nr.: FII g/988
Het feministisch architectuurcollectief Matrix werd opgericht in de jaren 80 in Londen. Deze vrouwen en moeders waren pioniers in hun vak en namen het op zich om de stedelijke planning en architectuur in Londen onder een feministisch loep te plaatsen. Matrix bekritiseerde de seksistische maatschappelijke ideeën over gender en seksualiteit die vorm gaven aan steden en hun architectuur. Ze pleiten voor een inclusieve stad die voorziet in de noden van iedereen. In deze bundel essays lezen we de evolutie van Matrix’ feministische ideeën over design en hoe zij het belang van gemeenschap, kinderen en opvanghuizen voorop plaatsen.
Joan Rothschild [Ed.]
Design and Feminism: Re-Visioning Spaces, Places, and Everyday Things
Rutgers University Press, 1999. 202 p.
RoSa-ex.nr.: FII p/198
“Both popular culture and the academic aristocracy have in past decades forced us to realise that the world is made of the combination and interaction of many subgroups and their own subcontexts, and that there is no validity in using absolute viewpoints or in referring to a mainstream”. Met deze quote leiden de auteurs het boek in en vallen ze meteen met de deur in huis: weg met maatstaven die enkel rekening houden met één groep. Vertrekkend vanuit de Amerikaanse context verkennen de auteurs feminisme, architectuuropleidingen, architectuur en duurzaamheid, vrouwengeschiedenis en stedelijke planning, grafische vormgeving en industrial design. In deze 15 essays mag je je verwachten aan kritiek maar ook aan nieuwe ideeën, projecten en programma’s over hoe het wél moet.
Kevin Guyan
Queer Data: Using Gender, Sex and Sexuality Data for Action
Bloomsbury, 2022. 227 p.
RoSa-ex.nr.: FI a/609
Queer Data: Using Gender, Sex and Sexuality Data for Action is het eerste boek waarin queer data worden geanalyseerd, waarbij queer data gedefinieerd wordt als ‘gegevens met betrekking tot biologisch geslacht, genderexpressie, seksuele oriëntatie en genderidentiteit’. De auteur legt bloot hoe huidige datapraktijken een onvolledig weergave vormen van LGBTQ-levens en helpt de lezers begrijpen hoe datavooroordelen worden gebruikt om de dagelijkse ervaringen van queer-mensen te delegitimeren. Guyan laat zien waarom het belangrijk is om queer data te begrijpen, verzamelen en analyseren; wijst op de voordelen en uitdagingen die dit met zich meebrengt, en gaat in op hoe we queer data beter kunnen toepassen in ons werk. Dit boek wapent lezers met de instrumenten om in zelf in actie te schieten en laat zien hoe een grotere kennis over queer identiteiten van groot belang is bij het nemen van beslissingen over bijvoorbeeld de toewijzing van middelen, veranderingen in de wetgeving, toegang tot diensten, vertegenwoordiging en zichtbaarheid.
Jonathan Howard
Cognitive Errors and Diagnostic Mistakes: A Case-Based Guide to Critical Thinking in Medicine
Springer International Publishing, 2019. 588 p.
RoSa-ex.nr.: C f/438
Dit op casussen gebaseerde boek illustreert en onderzoekt veelvoorkomende cognitieve vooroordelen en de gevolgen ervan in de medische praktijk. Het boek begint met een inleiding tot het concept ‘cognitieve fouten’ waarbij aandacht is voor het belang van deze fouten in de klinische geneeskunde, maar ook ingegaan wordt op de huidige controverses binnen de gezondheidszorg. De kern van het boek bevat hoofdstukken die zijn gewijd aan specifieke cognitieve vooroordelen. In dit deel van het boek wordt casus na casus gepresenteerd, gevolgd door een bespreking van de grondgedachte van de betrokken arts en een overzicht van de specifieke cognitieve bias. Cognitive Errors and Diagnostic Mistakes is een boeiende leeservaring voor eenieder die op zoek is naar strategieën voor het minimaliseren van cognitieve fouten in een ruime waaier aan medische (maar ook ruimere) omgevingen.
Meer weten?
- RoSa rolmodel: Helen Hamilton Gardener
- RoSa thema: Genderdatakloof
- Uitgelezen Herfst 2023: Genderdatakloof
- RoSa leest: Invisible Women - Caroline Criado Perez
- RoSa leest: Inferior - Angela Saini
- RoSa kijkt: Alicia Chong Rodriguez - "A Smart Bra for Better Heart Health"
- RoSa kijkt: Shannon Cohn - "The Most Common Disease You’ve Never Heard Of"
- RoSa luistert: Podcast Geen kleine man over gender in de geneeskunde
- Pers:pectief 09/05/2023: Racial bias in zwangerschaps- en geboortezorg
- Pers:pectief 17/02/2022: Gender in de gezondheidszorg
- Gender in de Pers 22/02/2019: Genderongelijkheid in de wetenschap en academische wereld