Gender Heretics - Rebecca Jane Morgan
Rebecca Jane Morgan
Gender Heretics: Evangelicals, Feminists, and the Alliance against Trans Liberation
London: Pluto Press, 2023. 208 p.
religieus fundamentalisme / transgender / transfobie / antifeminisme / radicaal feminisme / religie / christendom / genderidentiteit
RoSa-ex.nr.: FII a/1378
"Wanneer we vandaag het woord evangelisch horen, waar denken we dan aan?" Dat vraagt de auteur zich af in het voorwoord van Gender Heretics. Denken we aan de betekenis ‘goed nieuws’, aan ‘thuishoren’, aan Jezus, aan de naam Evangeline, die hoop, warmte en een glimlach met zich meebrengt, of toch eerder aan fenomenen als Trump, aan degenen die zich voorbereiden op de dag des oordeels, die moraliserend zijn, of aan religieuze onverdraagzaamheid? Met andere woorden: waar staat 'evangelisch' vandaag voor of wat wordt erin gelezen? Als we de kranten mogen geloven, dan staat evangelisch gelijk met transfoob. Als trans evangelische feminist kan de auteur niet anders dan dat beeld bij te stellen.
De Britse geschiedkundige Rebecca Jane Morgan wil deze vraag onder de loep nemen, klaarheid brengen én het woord ‘evangelisch’ heropeisen: het terugbrengen naar diens oorspronkelijke betekenis van goed nieuws, thuishoren, warmte.Tegelijkertijd wil ze een aantal verkeerdelijke aannames doorbreken, zoals het feit dat er maar één manier zou zijn om een evangelische christen te zijn: conservatief.
Hoewel erg Christelijk geïnspireerd geschreven, richt het boek zich tot zowel christenen als niet-christenen, tot zowel gelovigen als niet-gelovigen. Meer zelfs, de auteur richt zich met deze publicatie in eerste instantie expliciet en doelbewust tot twee groepen: seculiere feministen en evangelische christenen, in de hoop dat ze het vertrouwen in elkaar niet verliezen door het gedachtengoed van extremen, en bijgevolg opnieuw toenadering naar elkaar zullen durven zoeken in de strijd voor trans gelijkheid.
Ondanks de centrale plek die het evangelie in het boek opneemt, is het geen theologische uiteenzetting. In het boek gaat de auteur als geschiedkundige op zoek naar de wortels van de alliantie tussen evangelische conservatieven en anti-trans feministen en daarbij moet nu eenmaal ook het evangelisme geanalyseerd worden genomen. Centraal in het boek staat echter niet het evangelie, maar de notie dat trans en non-binaire individuen niet een eeuwenoud binair denken doorbreken en uitdagen, zoals zo vaak gedacht en geformuleerd, maar dat net zij ons terugbrengen naar wat er voor dat opgelegde geconstrueerde binaire kader was, namelijk de veelheid van mogelijkheden om te zijn.
De blik van de auteur is die van een trans evangelische feminist en de denkoefening bij die centrale focus situeert zich dan ook deels rond de vraag wat dat dan allemaal voor de auteur en het evangelisme betekent. Verwacht je aan terloopse bijbelcitaten. Maar de blik wordt ook ruimer gelegd: wat kan dat allemaal voor jou als lezer betekenen in je rol van activist, student, geïnteresseerde en zelfs gewoon, als deelnemer aan de maatschappij? Kortom: wat moeten we over anti-trans gedachtegoed weten om het (beter) te kunnen counteren in de huidige retoriek?
Welkome, toegankelijke introductie tot anti-trans gedachtengoed
In het boek gaat Rebecca Jane Morgan dieper in op de reactionaire alliantie tussen conservatieve evangelisten en zij die zich ‘gender kritische feministen’ noemen. De auteur werpt licht op de wortels van de transfobe backlash die we vandaag waarnemen, gaat dieper in op de (diversiteit in) betekenis en herkomst van TERFS (Trans Exclusionary Radical Feminists) en zogenaamd TERFism, alsook de discussie eromheen. Dit alles doet Morgan op een toegankelijke doch geïnformeerde manier. Het boek vormt dan ook een meerwaarde voor iedereen die meer over dergelijk gedachtegoed - alsook de huidige debatten errond - te weten wil komen.
Hetzelfde doet de auteur vervolgens voor het evangelisme en het evangelische christendom. Willen we als lezers begrijpen waarom anti-trans gedachtegoed van conservatieve evangelisten en anti-trans feministen steeds naast elkaar in discussies blijven terugkomen als uitingen van één en hetzelfde denkpatroon, dan moeten we niet enkel TERFS en TERFism beter begrijpen, maar ook het evangelisme.
Waar komt het evangelisme vandaan? Wat zijn de kernwaarden? En, hoe kan het dat we de term evangelisch vandaag bijna als synoniem zien van transfoob? Daarmee zegt de auteur niet dat er niets is zoals evangelische transfobie, zeer zeker wel, maar dat geldt niet voor de volledige hedendaagse evangelische beweging.
Om de puzzel compleet te maken en activisten van vandaag te sensibiliseren, richt de auteur zich vervolgens ook op de term ‘transfobie’. Wat is transfobie? En, hoe komt het tot uiting? De auteur levert ook hier weer een genuanceerde en gediversifieerde definiëring die toelaat om verder te kijken dan één verklaring.
Transfobie als koepelterm en met de nadruk op het belang van wie de term, hoe en waarom gebruikt én wie zich aan transfobe uitingen en praktijken waagt. Belangrijk is namelijk niet altijd weten wat de ‘juiste’ definitie is, maar wel weten waar een begrip vandaan komt, hoe het beïnvloed is en waarvoor het gebruikt en toegepast wordt, of hoe de term en bijhorende acties en uitingen begrepen worden.
Als geschiedkundige hoopt Rebecca Jane Morgan voor eens en voor altijd aan te tonen dat transfobie geen hol begrip is, maar “that … anti-trans beliefs have an internally complex set of intellectual characteristics, and that these are sufficiently coherent to bind together political groupings that are, in many other political contexts, dramatically at odds.” (p. 10) In plaats van een oplijsting van verschillende vormen van transfobie en transfobe uitingen gaat de auteur net op zoek naar gemeenschappelijke aspecten: wat bindt al deze ideologieën?
Als test-case om tot die overkoepelende noties te komen, onderneemt Rebecca Jane Morgan in deze publicatie een gedetailleerde studie van de relatie tussen anti-trans feminisme en conservatief evangelisch Christendom. De geografische focus van het boek ligt op de realiteit in het Verenigd Koninkrijk, met enkele sprongen naar de Verenigde Staten als die relevant blijken. Bijvoorbeeld om te illustreren hoe ideeën en strategieën (van zowel feministen als evangelisten) die daar ontwikkeld zijn de realiteit en denkoefeningen in het VK hebben beïnvloed of erdoor beïnvloed zijn.
Dat de auteur, een trans persoon, zich als zowel evangelische christen als feministisch identificeert, vormt een meerwaarde voor de analyses in het boek en dat beseft de auteur ook zelf. De transfobe argumenten van conservatieve evangelisten en anti-trans feministen aan elkaar linken en de herkomst en het samenvloeien ervan begrijpen is niet evident. Een inside perspectief als evangelist én feminist helpt bepaalde problematische punten duiden naar de ene of de andere groep.
Theorie, theologie, praktijk en beleid: het komt allemaal samen in dit boek. Zo hoopt Morgan niet alleen een publicatie af te leveren die lezers kan inspireren, maar die hen ook kan aanzetten tot actie. Je doet in het boek niet alleen kennis op over prominente anti-trans stemmen, maar evenzeer over groepen die zich net inzetten om de retoriek van de anti-trans alliantie tegen te gaan. Denk aan het Britse Trans Safety Network of het internationale Global Action for Trans Equality (GATE).
Tot slot is het boek duidelijk het werk van een geschiedkundige. Lezers die graag uitzoeken hoe hedendaagse fenomenen vorm hebben gekregen, waar de wortels te situeren zijn en/of wat er door de jaren heen door welke gebeurtenissen, factoren en actoren is veranderd, zullen in dit boek een aangename leeservaring opdoen.
Hoe is de ervaring van trans personen geëvolueerd in Groot-Brittannië sinds de jaren 1960, 1970? Welke incidenten hadden daar een belangrijke impact op? En, wat kreeg de gemiddelde cis persoon hier allemaal van mee? Door vragen als deze te beantwoorden tracht Rebecca Jane Morgan een zo duidelijk mogelijk beeld te schetsen van hoe het anti-trans gedachtegoed in het Verenigd Koninkrijk vorm heeft kunnen krijgen en hoe het ooit tot een ‘transfobe alliantie’ is kunnen komen tussen conservatieve evangelisten en anti-trans feministen.
Over de auteur
Rebecca Jane Morgan is een Britse, trans feministische en evangelische christen en geschiedkundige geïnteresseerd in het moderne Groot-Brittannië, populaire cultuur en queer identiteiten. Morgans promotieonderzoek aan de Britse Universiteit van Nottingham onderzoekt de geschiedenis van trans politiek in Groot-Brittannië sinds de jaren 1960, 1970. Gender Heretics is Morgans eerste boek.
Meer weten?
- Uitgelezen Winter 2023: Trans rechten in feminisme
- RoSa leest: Boekentips trans inclusie in feminisme
- RoSa leest: Material Girls - Kathleen Stock
- RoSa kijkt: Contrapoints over transfobie en ‘gender kritisch’ feminisme
- RoSa kijkt: Philosophy Tube over sociale constructies: wat is een vrouw?
- RoSa luistert: Podcast The Frontline over trans inclusie in de vrouwenbeweging
Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:
- Gender Heretics: Evangelicals, Feminists, and the Alliance against Trans Liberation / Rebecca Jane Morgan, 2023 - RoSa-ex.nr.: FII a/1378