hier komen promoties & acties

Aretha Franklin

The Queen of Soul

Onmogelijk om in één hokje te duwen, maar vooral gekend voor haar muzikaal talent, staat Aretha Franklin sinds haar doorbraak in de jaren zestig gekend als de Queen of Soul. Moeiteloos manoeuvreert ze zich tussen genres: van gospel en soul over R&B en pop naar dance en rock. Haar bekendste hits zijn Respect, Think, Chain of Fools, Do Right Woman, Do Right Man en (You Make Me Feel Like) A Natural Woman. Overleden in 2018, wordt Franklin niet alleen herinnerd als een van de grootste artiesten aller tijden, maar ook als een uitgesproken stem in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging.

Aretha Franklin

Muzikaal

Aretha Louise Franklin wordt geboren op 25 maart 1942, in Memphis Tennessee en groeit op in een nieuw samengesteld, muzikaal predikantengezin in Detroit. Haar moeder, Barbara Siggers, is zangeres en pianiste. Haar vader, Clarence Franklin, is een bekende en populaire dominee, die furore maakt met zijn ronkende preken. Dankzij zijn “million-dollar voice” weet hij grote sommen geld op te halen voor verschillende kerken in het land. Zijn groeiende status als lokale legende brengen hem ook in contact met nationale bekendheden, zoals Clara Ward, Sam Cooke, Jackie Wilson en ook Martin Luther King, die allen goede vrienden worden van het gezin.

Haar vader mag dan geroemd en geliefd zijn binnen de kerkgemeenschap, in het echte leven blijkt hij het niet zo nauw te nemen met de echtelijke trouw en de moraal. Wanneer hij een twaalfjarig meisje zwanger maakt, verlaat Aretha’s moeder hem. Ze neemt enkel Aretha’s halfbroer Vaugn met zich mee naar Buffalo, maar komt regelmatig op bezoek in Detroit om haar andere kinderen te zien.

Bron foto: WikiCommons

Nadat hun moeder in 1952 sterft, worden de dan bijna tienjarige Aretha en haar zussen mee opgevoed door haar oma en door gospelzangeres Mahalia Jackson, een vriendin van de familie. Het is in die tijd dat de jonge Aretha Franklin zichzelf leert piano spelen op gehoor en met haar twee zussen in het gospelkoor zingt van de kerk, waar ze al snel de solo’s voor haar rekening neemt.

Aretha Franklin wordt ook tot twee maal toe op piepjonge leeftijd zwanger, één keer op haar twaalfde en nog eens op haar veertiende. Later zal ze nog twee zonen krijgen, één met haar eerste man en één met haar roadmanager. De kinderen worden opgevoed door haar grootmoeder en haar zus Erma, terwijl Franklin een zangcarrière uitbouwt. Op haar veertiende wordt ze door haar vader, die zich opwerpt als haar manager, op kerkentournée genomen. Het is ook haar vader die haar aan haar eerste platencontract helpt bij J.V.B. Records, het label dat in 1956 haar debuutalbum Songs of Faith uitbrengt.

Verdere stappen in de muziekwereld

In 1960 tekent Aretha Franklin bij Columbia Records, waar ze in 1961 de langspeler Aretha with the Ray Bryant Combo uitbrengt. De plaat levert haar haar eerste Billboard single op: Won’t Be Long. Toch blijft het grote succes uit, volgens muziekkenners omdat de platenfirma haar talent niet ten volle benut.

In 1966 belandt Franklin bij Atlantic Records, de platenfirma van de illustere Ahmet Ertegün. Hij koppelt haar aan producer Jerry Wexler, een match made in heaven, zo blijkt. Het levert haar meteen twee hits op: I Never Loved a Man (The Way I Loved You) en Do Right Woman, Do Right Man. Een indrukwekkende resem hits en klassiekers volgen.

In de liefde en haar gezondheid kent Franklin minder succes. Haar eerste huwelijk wordt getekend door huiselijk geweld. Haar tweede huwelijk wordt evenmin een voltreffer. Ze zal haar hele leven worstelen met een alcoholprobleem.

Hoop en zelfrespect

Haar persoonlijke problemen doen niets af aan haar vuur, haar eigenzinnigheid en haar engagement. Franklin’s talent en succes bieden de zwarte Amerikaanse bevolking hoop en herwonnen zelfrespect. Op haar zestiende gaat de jonge Aretha Franklin mee op tournée met Martin Luther King. Wanneer hij vermoord wordt, zingt zij op zijn begrafenis. Ze steunt de Civil Rights Movement, weigert op te treden voor een gesegregeerd publiek en spreekt zich openlijk uit wanneer ze dat nodig acht. Bijvoorbeeld wanneer de gekende activist Angela Davis in 1970 wordt gearresteerd en beschuldigd van wapenhandel; Franklin laat duidelijk verstaan dat ze bereid is om de borgsom te betalen en voert campagne voor haar vrijlating. Davis wordt gelukkig vrijgesproken.

Met haar songs over respect en gelijkwaardigheid inspireert Aretha Franklin miljoenen vrouwen voor wie dat in de praktijk vaak loze begrippen zijn gebleken. In haar teksten spreekt ze over het belang van (zelf)respect, loyaliteit en steun onder vrouwen. 

Indrukwekkende carrière

In haar lange carrière rijgt Aretha Franklin een indrukwekkend aantal hits aan elkaar. Haar repertoire evolueert van gospel naar soul, met uitstapjes naar blues, pop en R&B. Haar stem is uitzonderlijk krachtig en flexibel, maar Franklin groeit bovenal uit tot een icoon dankzij haar talent om eender welke song te interpreteren met passie en gevoel. Naast een indrukwekkend performer is ze ook een getalenteerd pianist en componist.

Tot haar bekendste hits behoren nummers die werelderfgoed zijn geworden, zoals I Never Loved a Man (The Way I Love You), Respect, Chain of Fools, Think, Don’t Play That Song (You Lied), I Say a Little Prayer, (You Make Me Feel) a Natural Woman, en vele andere.

Feminisme

De wereldhit Respect wordt in 1968 geschreven door soullegende Otis Redding, als een oproep tot respect voor alle vrouwen. Franklins versie wordt haar allereerste nummer 1-hit, en een anthem voor de Amerikaanse burgerrechtenbeweging alsook voor alle vrouwen, en zwarte vrouwen in het bijzonder. In het boek The Oxford Encyclopedia of Women in World History staat het liedje helemaal bovenaan de lijst van belangrijkste songs van en voor vrouwen uit de twintigste eeuw. 

In Think, een nummer dat ze zelf schrijft, claimt ze vrijheid en respect voor vrouwen. Het nummer wordt dan ook een van de bekendste feministische lijfliederen. In 1980 krijgt het nummer een tweede leven wanneer het op de soundtrack belandt van de film The Blues Brothers. Franklin zelf speelt al zingend een memorabele scène in deze film.

Prijzen en erkenning

In 1987 wordt Aretha Franklin de allereerste vrouw die een ster krijgt op de Rock and Roll Hall of Fame. Twee jaar later mag ze de hoogste Amerikaanse kunstonderscheiding, de National Medal of Arts, in ontvangst nemen. Tijdens de inauguratie van Barack Obama als 44ste president van de Verenigde Staten, zingt Franklin My Country, ‘Tis of Thee. Later zal ze weigeren op te treden tijdens de inauguratie van Donald Trump. In 2010 roept het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone Franklijn uit de beste zangeres aller tijden. In 2012 wordt Aretha Franklin opgenomen in de Gospel Music Hall of Fame. De canon aan invloedrijke en wereldberoemde songs die ze achterlaat bezorgen haar met recht de eretitel Queen of Soul, een titel die nooit door iemand anders werd geclaimd.

 

In de pers:

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek: