Nina Simone

Eunice Kathleen Waymon wordt geboren op 21 februari 1933 in North Carolina, Verenigde Staten en neemt op 24-jarige leeftijd de artiestennaam Nina Simone aan. Ze zal uitgroeien tot the High Priestess of Soul. Haar iconische stem maakt haar tot een van de meest succesvolle artiesten van de twintigste eeuw, die ook na haar dood in 2003 wereldwijd zielen weet te betoveren met haar imposante stem en maatschappijkritische teksten.

Levensloop

Haar ouders, twee predikanten, kunnen niet naast hun dochters muzikaal talent. Al op vijfjarige leeftijd speelt de kleine Nina piano op gehoor en zingt ze in een kerkkoor. De trotse Waymons vinden een Engelse pianolerares die hun dochter inwijdt in de klassieke wereld van Bach, Chopin, Brahms, Beethoven en Schubert. De invloed van deze mix van Amerikaanse gospel en klassieke muziek zal Nina’s stijl typeren.

Bron foto: WikiCommons

Haar eerste optreden vindt plaats in een bibliotheek en heeft een grote impact op Nina: haar ouders moeten zich van de eerste rij naar achterin de zaal verplaatsen om voorrang te geven aan de witte bezoekers. Dit incident doet haar activisme ontwaken: het elfjarige wonderkind weigert botweg te spelen tot haar ouders weer vooraan zitten.

Afgestudeerd als beste van haar klas, kandideert ze aan het prestigieuze Curtis Institute of Music in Philadelphia waar ze echter wordt geweigerd. Nina geeft dan maar pianolessen tot ze van een student verneemt dat het meer opbrengt om in bars te spelen. Om te vermijden dat haar religieuze moeder weet krijgt van haar optredens in Atlantic City clubs, adopteert ze het pseudoniem Nina Simone. Al snel wordt ze ontdekt door een platenmaatschappij en komt haar muzikale loopbaan in een stroomversnelling.

Stem van de Civil Rights Movement

Als zwarte jonge vrouw in de VS van de jaren veertig, vijftig kan ze niet ontsnappen aan de realiteit van de rassensegregatie. Te midden van de burgerlijke onrust in de jaren zestig, is Nina Simone een van de stuwende artiesten die haar talent en bereik gebruikt om onrecht aan te kaarten en te pleiten voor sociale verandering. Ze sluit zich aan bij de burgerrechtenbeweging van Martin Luther King en neemt verschillende politiek geïnspireerde nummers op, waaronder Why The King of Love is Dead en To Be Young, Gifted and Black.

“There’s no other purpose, so far as I’m concerned, for us except to reflect the times, the situations around us and the things we’re able to say through our art, the things that millions of people can’t say.”

De terroristische aanslag op een Baptistenkerk in Alabama waarbij vier jonge zwarte meisjes het leven laten en de moord op de mensenrechtenactivist Medgar Evers van Mississippi wakkeren Nina’s woede en ongeduld over het heersende sociale klimaat nog meer aan. Ze schrijft Mississippi Goddamn in minder dan een uur tijd en verwerkt al haar frustratie in een ongecensureerde tekst. Het nummer wordt verboden en haar carrière komt onder druk te staan. Uiteindelijk verlaat Nina het land. Liberia, Barbados, Engeland, België, Frankrijk, Zwitserland en Nederland zijn allen een thuis voor de virtuoze zangeres. 

De jaren tachtig betekenen letterlijk en figuurlijk haar comeback: eens terug in de VS legt ze zich toe op populaire muziek waarmee ze opnieuw in de smaak valt. Wanneer Chanel haar My Baby Just Cares For Me gebruikt voor een reclamespotje in Europa, wordt ze een gevestigde waarde in de muziekwereld. In de jaren negentig blijft ze optreden hoewel haar gezondheid achteruit gaat. Ze settelt zich in het zuiden van Frankrijk, waar ze overlijdt in haar slaap op zeventigjarige leeftijd.

“Calling me a jazz singer was a way of ignoring my musical background, because I didn’t fit into white ideas of what a black performer should be.”

Nalatenschap

Haar onvermurwbare kracht was voelbaar in alles wat ze zong. Nina Simone was niet te intimideren, niet het zwijgen op te leggen, niet te stoppen in haar muzikale strijd voor gerechtigheid, vrijheid en gelijkheid. Met invloeden van jazz, blues, folk, R&B, gospel en soul is Nina Simone niet in hokjes te duwen, maar een buitengewone parel in de muziekgeschiedenis. Met meer dan veertig albums op haar naam wordt ze herinnerd als “a real rebel with a cause”, naar haar eigen woorden, die niet schuwde haar platform te gebruiken om zich onverbiddelijk uit te spreken tegen sociale ongelijkheid.

In de pers:

• Alle emoties van Nina Simone komen terug op dit album (Nederlands dagblad, 02/07/2020)
• Remembering Nina Simone – Quick Facts about the Singer and Activist’s Life and Death (Amo Mama, 16/07/2020)
• Stop using Nina Simone’s songs to showcase white angst on TV (Daily Mail, 10/07/2020)

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• Coco & Co: Schone vrouwen / Claude Blondeel, 2011 - RoSa ex.nr.: T/1224
• How it feels to be free: black women entertainers and the civil rights movement / Ruth Feldstein, 2013 - RoSa ex.nr.: GIV2 a/745
  
• Nina Simone: Break down & let it all out /  Sylvia Hampton, David Nathan, Lisa Simone Kelly, 2004 - RoSa ex.nr.: T/882
  
• Nina Simone: het tragische lot van een uitzonderlijke zangeres / David Brun-Lambert, Lisa Simone Kelly, 2006 - RoSa ex.nr.: T/931
  
• Hidden Treasures / Nina Simone, 2006 - Rosa ex.nr.: K/63