04.03 | Internationale Vrouwendag 2020
RoSa vzw scant dagelijks het Belgische en internationale nieuws op relevante berichtgeving rond gender en feminisme. In onze nieuwsbrief gaan we dieper in op een veelbesproken thema uit de actualiteit. Deze week: Internationale Vrouwendag.
Gepubliceerd op 04/03/2020
Op 8 maart is het Internationale Vrouwendag. Deze datum kent een rijke geschiedenis van vrouwenstakingen en -acties, die begint op 8 maart 1908, wanneer vrouwen in New York staken tegen slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. Ze eisen “brood en rozen”. In 1910 stelt de Duitse socialist Clara Zetkin tijdens de Internationale Vrouwenconferentie in Kopenhagen voor om 8 maart uit te roepen tot Internationale Vrouwendag. Niet alle landen nemen deze datum over. In 1917 is er op 8 maart opnieuw een staking tegen slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie, dit keer in Sint-Petersburg in Rusland, onder leiding van Alexandra Kollontai. Deze twee belangrijke stakingen op dezelfde datum leiden ertoe dat er in 1921 besloten wordt om 8 maart uit te roepen tot de Internationale Vrouwendag.
In 1978 erkennen de Verenigde Naties de Internationale Vrouwendag. Op Internationale Vrouwendag wordt er geprotesteerd, gestaakt en actie gevoerd tegen de ongelijke behandeling van vrouwen. Ook vinden er conferenties, lezingen en andere evenementen plaats, met als doel de solidariteit tussen vrouwen te versterken en een betere toekomst te garanderen voor huidige en toekomstige generaties.
De Verenigde Naties (VN) stelt dat Internationale Vrouwendag ook vandaag nog zeer relevant is, omdat geen enkel land reële gendergelijkheid heeft bereikt. Vrouwen en meisjes worden nog steeds ondergewaardeerd, werken meer en verdienen minder en hebben minder keuzes. Ook ervaren ze meerdere vormen van geweld thuis en in de openbare ruimte. Daarnaast worden zwaarbevochten overwinningen op het vlak van vrouwenrechten steeds vaker teruggedraaid.
In de aanloop naar Internationale Vrouwendag bracht de VN in kaart hoe traag de participatie van vrouwen in alle domeinen van de samenleving vooruitgaat.
#EachForEqual
Internationale Vrouwendag heeft meestal een thema. In 2020 staat de dag in het teken van gelijkheid, onder de noemer #EachForEqual:
Internationaal zijn er zes missies geformuleerd die op 8 maart in de kijker staan:
- Het vieren van digitale vooruitgang en vrouwen die innovatie bewerkstelligen door middel van technologie
- Het vieren van vrouwelijke atleten en aanmoedigen van gelijkheid op vlak van verloning, sponsoring en zichtbaarheid
- Het verdedigen van vrouwen van alle achtergronden die innoveren, leiden en anderen aanmanen om een meer gelijkwaardige en inclusieve werkplek te creëren
- Het ondersteunen van vrouwen zodat zij op hun eigen voorwaarden en op hun eigen manier een inkomen kunnen verdienen en kunnen leren
- Het bijstaan van vrouwen zodat zij de macht hebben om geïnformeerde beslissingen over hun gezondheid te nemen
- De zichtbaarheid van vrouwelijke creatievelingen vergroten en hun werk promoten voor commerciële projecten
Organisatoren van vrouwendag wereldwijd leggen hun eigen klemtonen, stellen hun eigen programma’s samen en formuleren soms ook specifieke eisen, die passen bij de situatie in hun regio, land of woonplaats.
8 maart in België
In België brengen verschillende actiegroepen, organisaties en politieke partijen standpunten rond vrouwenrechten naar buiten in de aanloop naar 8 maart.
Collecti.e.f 8 maars
Onder andere het Collecti.e.f 8 maars formuleert eisen en organiseert stakingen. Het collectief, dat niet aan politieke partijen of vakbonden gebonden is, maakt zich zorgen over achteruitgang van de vrouwenrechten in het huidig politiek klimaat. Collecti.e.f 8 maars roept daarom alle personen die zich herkennen in de vrouwelijke identiteit en/of gepercipieerd worden als vrouw, om op zondag 8 en maandag 9 maart twee dagen lang te staken.
Onder de noemer “wanneer vrouwen stoppen, stopt de wereld!” roepen zij op om te staken door betaalde arbeid, studies en/of huishoudelijke arbeid neer te leggen, of door niets te kopen.
Ook nodigt het collectief vrouwen uit om:
- hun realiteit en de verschillende vormen van onderdrukking die ze meemaken, hun woede en hun verlangens zichtbaar te maken
- bijeen te komen om overeenkomsten te ontdekken en solidariteit op te bouwen
- zich te organiseren door zelf een mobilisatiegroep op te richten of zich aan te sluiten bij een bestaande groep.
Het collectief formuleert eisen rond onder meer georganiseerde economische onzekerheid, loonongelijkheid, lage pensioenen, gebrek aan toegankelijke crèches, tehuizen en opvang- en verzorgingscentra, laag of onbetaald (huishoudelijk) werk, migratiebeleid dat vrouwen in gevaar brengt, alle vormen van discriminatie, seksistische stereotypering, bemoeienis met vrouwenlichamen, problemen bij de toegang tot gezondheidszorg, fysiek en psychologisch geweld en femicide.
De Vrouwenraad
Ook de Vrouwenraad grijpt Internationale Vrouwendag aan om vrouwenrechten onder de aandacht te brengen. Dit jaar vraagt de Vrouwenraad in het bijzonder aandacht voor sociale zekerheid en eist onder meer de afschaffing van het statuut van samenwonenden, moederschapsvergoeding tegen 100%, volledige eigen rechten voor iedereen en een volwaardige kinderbijslag.
Voorstel versoepeling abortuswet
Een ander actueel heet hangijzer deze Internationale Vrouwendag is de abortuswet in België. Eind 2019 stemde de Kamercommissie Justitie in met een versoepeling van de abortuswet. Het voorstel haalt abortus volledig uit de strafwet, verlengt de periode waarbinnen zwangerschapsafbreking mogelijk is van 12 naar 18 weken en perkt de reflectietijd van 6 dagen in tot 48 uur. De Raad van State heeft inmiddels een advies over dit voorstel uitgesproken. Nu is het aan de plenaire vergadering van de Kamer om te beslissen.
De PS wil dat er nog voor Internationale Vrouwendag gestemd wordt over het wetsvoorstel. “Dit advies is ondubbelzinnig en bevestigt het PS-standpunt dat abortus volledig uit de strafwet moet gehaald worden en dat van abortus een medische handeling moet gemaakt worden”, zo reageert PS-Kamerlid Eliane Tillieux, een van de indieners van het voorstel, in Het Laatste Nieuws. “Op enkele dagen voor de Internationale Vrouwendag zou dat een symbolische stap zijn.”
Vrouwelijk ondernemerschap
Uit cijfers van UNIZO blijkt dat maar één derde van alle zelfstandigen een vrouw is. Daar willen Project AZO! en Vluchtelingenwerk Vlaanderen iets aan veranderen. In het kader van Internationale Vrouwendag zetten zij daarom enkele nieuwkomers die een eigen zaak gestart hebben in de kijker op hun website.
Een greep uit de activiteiten: wie op Internationale Vrouwendag wil protesteren, bijleren of zich wil verbinden met andere vrouwen, kan bij heel wat activiteiten terecht.
Brussel
- Je kan op Facebook aangeven dat je staakt in Brussel.
- Om je steun op symbolische wijze te betuigen aan de vrouwenstakingen kan je ook je schort buiten hangen.
- In de eerste week van maart strijkt de vierde editie van WoWmen! neer in het Kaaitheater. Dit programma van performances, lezingen, debatten, films en workshops kijkt met een kritische bril naar de staat van gender, kunst en samenleving.
- In het BELvue museum kan je de gratis tentoonstelling Vrouwen vrij, een andere wereld bezoeken, over het feminisme van de jaren zeventig in België.
- Op woensdag 4 maart kan je in Brussel samen posters maken voor Internationale Vrouwendag.
- Op woensdag 4 maart organiseert het Europees Parlement de 2020 editie van het Feminist Forum. De dag wordt afgesloten met een panelgesprek over vrouwenstrijd en een gratis concert van Manou Gallo.
- Van woensdag 4 tot zaterdag 7 maart organiseert het Huis van de Mens het L-Festival Lesborama met zeven verschillende films, allerlei activiteiten en vernissages. Zo kan je op donderdag 5 maart om 19:00 gratis naar de documentaire Mon Nom est Clitoris, mits inschrijving vooraf. De film brengt een dialoog tussen jonge vrouwen over vrouwelijke seksualiteit.
- Match, een organisatie die zich richt op alle vrouwen en non-binaire mensen die zich ergens op het LGBTQIA-spectrum bevinden, organiseert op 8 maart een Vrouwendag vol activiteiten in het Zuidpaleis.
- Op zondag 8 en maandag 9 maart organiseert Collecti.e.f 8 maars een mars en vrouwenfestival in Brussel. Bekijk alle activiteiten van Collecti.e.f 8 maars hier.
- Op zondag 8 maart kan je in de centrale arcade van het Jubelpark een wandtapijt van 120 m² van de Braziliaanse kunstenaar Elen Braga bezichtigen ter ere van vrouwendag.
- Het festival La Belle Hip Hop vindt plaats van 8 tot 15 maart en organiseert de eerste volledig vrouwelijke breakdance- en hiphop-danswedstrijd in België. Het thema van deze editie is 'Hands up, hands off' en zet zich af tegen alle vormen van geweld tegen vrouwen.
- De VUB organiseert van maandag 2 tot en met vrijdag 13 maart een Gender Week vol activiteiten. Op vrijdag 6 maart vindt de conferentie Vrouwen en Media plaats.
Antwerpen
- Je kan op Facebook aangeven dat je staakt in Antwerpen.
- Om je steun op symbolische wijze te betuigen aan de vrouwenstakingen kan je ook je schort buiten hangen.
- Op vrijdag 6 maart rondt de Universiteit van Antwerpen (UA) Vrouwenweek af met een afsluitmoment aan de bibliotheek. Mensenrechtenactivist Yousra Benfquih brengt spoken word om 13:15 in de inkomhal van het gebouw De Meerminne. Het centrale thema van de vrouwenweek is Wat zoudt gij zonder ’t poetspersoneel?. De activiteiten willen aandacht en waardering vragen voor het poetspersoneel. Steun of maak deel uit van de solidariteitsstaking door en met het poetspersoneel. Ook kan je het poetspersoneel steunen door de petitie te ondertekenen.
- Op zaterdag 7 maart kan je samen posters maken voor Internationale Vrouwendag in Antwerpen.
- Op zondag 8 maart om 13:30 organiseert Collecti.e.f 8 maars een mars van de Stadswaag tot Coninckplein, waar een heus festival plaatsvindt met allerhande standjes en activiteiten.
- Op zondag 8 maart om 20:00 in De Roma vindt de première plaats van de documentaire X, een verhaal over vrouw zijn en zich vrouw voelen dat gemaakt werd door vijf jonge vrouwen. Hierna volgt een nagesprek met Sabrine Ingabire, Sabine Peeters en Sarah Dimani en om de avond feestelijk af te sluiten zal DJ Nachtvreugd plaatsjes draaien van enkel vrouwelijke artiesten!
Gent
- Je kan op Facebook aangeven dat je staakt in Gent.
- Om je steun op symbolische wijze te betuigen aan de vrouwenstakingen kan je ook je schort buiten hangen.
- Van vrijdag 6 tot zondag 8 maart organiseren Stad Gent, Casa Rosa, De Meubelfabriek en De Centrale allerlei activiteiten onder de noemer WOMXN in het teken van kruispunten in gender, culturele achtergrond en seksuele oriëntatie.
- Op zondag 8 maart organiseert Collecti.e.f 8 maars een mars van het Sint-Veerleplein (tegenover het Gravensteen) tot aan de Stadshal, waar een heus festival plaatsvindt met allerhande standjes en activiteiten.
- Ook de Universiteit van Gent (UGent) organiseert een solidariteitsstaking door en met het poetspersoneel om hun werkomstandigheden aan te klagen. Aan de UGent klinkt bezorgdheid over lonen, statuten en een stijgende werkdruk. Ook zijn er meldingen over intimidatie en uitbuiting. Op maandag 9 maart organiseert de UGent een vrouwenstaking aan het rectoraat om 12:00, gevolgd door een lezing van Nederlands, feministisch icoon Anja Meulenbelt om 15:00.
- Belmundo is een jaarlijks activiteitenfestival in Gent dat internationale solidariteit op de voorgrond plaatst. De 2020 editie duurt de hele maand maart en staat volledig in teken van ‘gender’.
Leuven
- Om je steun op symbolische wijze te betuigen aan de vrouwenstakingen kan je ook je schort buiten hangen.
- Op zondag 8 maart organiseert Collecti.e.f 8 maars een bijeenkomst voor vrouwenrechten om 12:30 aan het Martelarenplein.
- Op zondag 8 maart zetten Cinema ZED, Stad Leuven en KU Leuven Internationale Vrouwendag in de kijker met Dancing On The Ceiling. Curator is Cecilia Verheyden, regisseuse van onder meer wtFOCK en Undercover. Oprichter van Charlie Magazine Jozefien Daelemans presenteert.
- De zesde editie van VeelZIJdig vindt plaats van maandag 2 tot zondag 6 maart in Leuven en is een initiatief van deMens.nu in Vlaams-Brabant. Het thema is seksualiteit en intimiteit. Het festival zal onder meer gaan over prostitutie, seksualiteit bij ziekte, de orgasmekloof en zelfbevrediging.
Brugge
- Om je steun op symbolische wijze te betuigen aan de vrouwenstakingen kan je ook je schort buiten hangen.
- In Brugge wordt Internationale Vrouwendag gevierd op vrijdag 6 maart met een afterwork event met TedxTalks en het sociaal-artistiek project Vrouwen die raken.
Sint-Niklaas
- Om je steun op symbolische wijze te betuigen aan de vrouwenstakingen kan je ook je schort buiten hangen.
- In Sint-Niklaas geeft auteur Annelies Verbeke op donderdag 12 maart in het kader van Internationale Vrouwendag een lezing waarin ze vanuit haar oeuvre de nadruk legt op de rol en het belang van de vrouw
Nederland
In Nederland staat Internationale Vrouwendag dit jaar in het kader van Vrijheid. De activiteiten per provincie vindt je hier. Ook publiceert Elsevier op 5 maart haar derde Gender Report, dat de huidige stand van de genderkloof in de wetenschap in kaart brengt. Een van de conclusies van het rapport is dat de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke wetenschappers wereldwijd afnemen, óók in Nederland, maar dat het aantal vrouwelijke wetenschappers in Nederland zich nog altijd onder het Europese gemiddelde bevindt.
Waarom we in België twee keer per jaar Vrouwendag vieren
Misschien vraag je je af waarom we op 8 maart en 11 november vrouwendag vieren. In België werd in 1972 besloten om vrouwenrechten op een andere datum in de kijker te zetten. Op 11 november van dat jaar spreken pioniers binnen het feminisme Germaine Greer en Simone de Beauvoir in ons land. Simone de Beauvoir, auteur van De Tweede Sekse, heeft zo'n drukbezette agenda dat ze alleen op die dag aanwezig kan zijn. Het Vlaamse Vrouwen Overleg Komitee (VOK), nu Furia vzw, besluit daarom om op 11 november de Belgische Vrouwendag te organiseren. Hoewel Nationale Vrouwendag sindsdien in België officieel op 11 november valt, worden er ook op de Internationale Vrouwendag op 8 maart activiteiten georganiseerd.
In de pers:
- Nauwelijks Brusselse straten naar vrouwen vernoemd: 'Trage inhaalbeweging' (BRUZZ, 03/03/2020)
- Hoe relevant is Simone de Beauvoir nog? Vier schrijfsters vertellen (Trouw, 28/02/2020)
- Schotse parlement maakt maandverband en tampons gratis voor alle vrouwen: "Een unicum voor de wereld" (VRT NWS, 27/02/2020)
- Video about pressures of being a woman goes viral (CNN, 27/02/2020)
- Expo 'Vrouwen vrij, een andere wereld' toont het feminisme van de jaren 70 (Bruzz, 25/02/2020)
- Zeker 102 vrouwen om het leven gebracht in drie jaar tijd: Vrouwenraad pleit voor strengere aanpak femicide (De Morgen, 17/02/2020)
- Strafrechtadvocate over femicide: 'Probleem ligt niet bij wetgeving, maar bij middelen op het terrein' (De Morgen, 17/02/2020)