Arbeidsduurverkorting

Collectieve arbeidsduurverkorting is al sinds de tweede feministische golf een belangrijk strijdpunt. Joke Smit ging al zo vroeg als in 1967 prat op de noodzaak van een kortere werkweek om de emancipatie van vrouwen te bevorderen. Wanneer de werktijd verminderd wordt, krijgen mannen en vrouwen meer ademruimte om zorgtaken op te nemen en te verdelen. Er komt meer vrije tijd voor kind en gezin, voor was en voor plas. Dit zou de dubbele dagtaak van de vrouw aanzienlijk verminderen of zelfs doen verdwijnen (Zie verder: Gegenderde taakverdeling).

Een voltijdse werkweek verkorten tot 30 uur zou een mooie balans betekenen tussen de huidige arbeidsduur van mannen en vrouwen met een gezin. Momenteel werkt een man namelijk zo’n 35 uur per week terwijl een vrouw gemiddeld 26 uur werkt per week. Deze dertig uren kunnen bovendien op verschillende manieren verspreid worden naar gelang de noden van zowel de onderneming als de werknemer. Alleenstaanden met kinderen vinden mogelijkerwijs meer rust dankzij de zesurendag. Iemand die zijn zorgbehoevende ouders aan de andere kant van het land wilt verzorgen heeft dan weer de nodige vrijheid hiervoor dankzij de vierdagenweek. Ook kan de vierdagenweek interessant zijn voor iemand die dagelijks lang onderweg is naar zijn werk. Werkgevers en sectors kunnen bovendien per sector en per onderneming de meest adequate formule vastleggen.

De voordelen zijn talrijk. Allereerst komt het de levenskwaliteit van iedereen ten goede. Minder stress, minder pendelen, meer vrijheid en meer gendergelijkheid. Bovendien gaat de productiviteitsgraad van werknemers erop vooruit alsook de concentratie, niet in zijn minste dankzij een betere nachtrust en actievere levensstijl. Werknemers zijn meer gemotiveerd en tonen ook meer flexibiliteit naar hun werkgever toe. Productiekosten dalen bovendien aanzienlijk, wat de verkorte werkweek nog eens extra interessant maakt voor de werkgever.

Olivier Pintelon, policoloog en auteur van het boek De strijd om tijd (2018), stelt dat collectieve arbeidsduurverkorting veel effectiever is dan individuele maatregelen zoals tijdskrediet of loopbaanonderbreking. Dat is louter symptoombestrijding, aldus Pintelon. Structurele problemen vragen immers om structurele maatregelen. In combinatie met een uitbreiding van het geboorteverlof voor vaders, meemoeders en meeouders kan de verkorte werkweek wonderen doen voor ieders levenskwaliteit. Hiervoor moet de staatskas bovendien niet geplunderd worden. Vanaf 2023 bedraagt het geboorteverlof twintig dagen, oftewel vier werkweken. Voor 2021 was dat nog maar de helft. In het regeerakkoord van oktober 2020 kondigde de kersverse Vivaldi-regering al aan het geboorteverlof gestaag uit te breiden, met vijf extra dagen vanaf 2021 en nog eens vijf dagen in 2023, wat het totale geboorteverlof sindsdien op twintig dagen brengt. Ondanks deze vooruitgang gaan er heel wat stemmen op die pleiten nog meer dagen. Dit maakt het voor nieuwe ouders mogelijk om ook na de eerste maand de zorg voor een kind gelijk te verdelen. Een maand geboorteverlof kost ongeveer 72 miljoen euro, oftewel één duizendste van alle sociale zekerheidsuitgaven in België.

Meer weten?

• Pers:pectief 07/03/2024: Waarom de crisis in de dienstenchequesector een feministische kwestie is
• Pers:pectief 15/10/2020: Federaal regeerakkoord
• Pintelon, O. (2018). "De 30 urenweek is verrassend realistisch" in Sampol.
• Pintelon, O. (2017). "De echte analyse van het Zweedse experiment" in Sampol.
• Pintelon, O. (2015). "Waarom een kortere werkweek wenselijk is" in Sampol.
• Hoop en verbeelding op 8 maart: naar een wereld waarin iedereen ook zorggever is (Franne Mullens voor Denktank Minerva, 06/03/2024)

Aanraders uit de RoSa-bibliotheek:

• De strijd om tijd / Olivier Pintelon, 2018 – RoSa-ex.nr.: EII a/778